شته، آفت گیاهان زینتی

 

شته ها رایج ترین آفات گیاهان زینتی هستند که ظاهر ناخوشایند به گیاهان زینتی می دهند. در این محتوا سعی شده است تا به معرفی حشره شته، گونه‌های شته در بیماری گیاهان زینتی، چرخه زندگی حشره، شته در گیاهان زینتی و مبارزه با آفات گیاهان زینتی پرداخته شود.
 

شته چه نوع آفاتی است؟

شته ها حشرات نرمی هستند که آفات گیاهان زینتی و محصولات کشاورزی هستند. این حشرات با استفاده از دهان‌شان از شیره گیاهان تغذیه می کنند و گیاهان را ضعیف و بیمار می نمایند. طول بیشتر شته ها حدود دو میلی متر است، اما برخی از گونه ها می توانند بیشتر از چهار میلیمتر باشند. شته‌ها دارای سه جفت پا، یک جفت آنتن و یک جفت ساختار لوله مانند در پشت دارند که قرنیکول نامیده می شود.
شته های جوان شباهت زیادی به شته های بالغ دارند اما از نظر اندازه کوچکتر هستند. شته‌های بالغ‌ گونه‌های رایج‌تر هستند که معمولاً رنگ زرد مایل به سبز روشن دارند، اما برخی از آنها می‌توانند به رنگ قرمز، سیاه قهوه ای، زرد، قرمز، خاکستری یا رنگ‌های دیگر باشند. شته های جوان رنگی مایل به سفید دارند.
 

گونه‌های شته در بیماری گیاهان زینتی

چندین گونه اختصاصی شته، فقط از خانواده های گیاهی خاصی تغذیه می کنند و بقیه شته های عمومی هستند و از میزبان های چندین خانواده‌ی گیاهی تغذیه می کنند.
 گونه های شته هلو سبز  (Myzus persicae)، شته گل رز (Macrosiphum rosae) یا شته کرپ مورتل (Tinocallis kahawaluokalani)  آفات گیاهان زینتی هستند. این گونه‌ها به گیاهان زینتی مانند نیلوفر، گل رز و سوسن حمله می کنند و در روی برگ و شاخه‌ ‌های تازه در حال رشد جمع می شوند. علائم تغذیه شدید شته ها عبارتند از برگ های پیچ خورده و خم شده، برگ های زرد، رشد کوتاه یا مرده شاخه ها و رشد ضعیف گیاهان است.

 

چرخه زندگی حشره

شناخت چرخه زندگی شته ها به از بین آفات گیاهان زینتی کمک می کند. شته ها هر ساله چندین نسل را شامل می شوند. چرخه زندگی آنها با تخم‌های زمستان‌گذران آغاز می‌شود و در بهار با گرم شدن هوا، شروع به خارج شدن از تخم می کنند.
شته‌هایی که از تخم‌ها بیرون می‌آیند، همگی ماده‌هایی هستند که برای شروع تغذیه به بخش گیاه جدید در حال رشد حرکت می‌کنند. در فصل بهار ماده‌ها، جنس ماده به دنیا می آورند (شته ها می توانند به صورت غیر جنسی تولید مثل کنند). هر ماده می‌ تواند هشتاد شته تولید مثل کند.
جمعیت آنها در شرایط مساعد می توانند به سرعت رشد کند و همه اعضای کلنی ماده های بدون بال هستند. اگر منبع غذایی کاهش یابد یا گیاه میزبان بیش از حد شلوغ شود، ممکن است ماده های بالدار تولید شوند. سپس ماده های بالدار می توانند برای یافتن زیستگاه های جدید پراکنده شوند و تولید ماده های بدون بال را از سر بگیرند.
با کوتاه شدن طول روز و سرد شدن دما در پاییز، هم شته نر و هم شته ماده تولید مثل می شوند. این اشکال جنسی جفت می شوند و تخم هایی را تولید می کنند که در مکان هایی نظیر شکاف های پوست درختان، زیر برگها، در خاک و زیر گلسنگ ها زمستان گذرانی می کنند. چرخه زندگی برخی از گونه های شته پیچیده است، زیرا آنها می توانند بین میزبان های اولیه و ثانویه جابجا شوند. آنها مکرراً می توانند میزبان های ثانویه را آلوده کنند، که بسته به مکان و زمان سال متفاوت است.
 

شته در گیاهان زینتی

شته ها روی گیاهان زینتی مانند گل سوسن و داوودی، اقاقیا، گل رز یا گیاهان گلدار یک ساله، می تواند ظاهری ناخوشایند به گیاهان بدهد. شته ها در مراحل پورگی پوست اندازی می کنند، پوست ریخته شده اغلب سفید هستند، روی برگ ها چسبیده می ماند. ساقه گچ مانند نشانه هجوم بیماری شته ها است.
شته ها با وارد کردن بخش‌هایی از دهانش در بافت آبکش گیاه، جایی که قندها منتقل می‌شوند، از آب گیاهان تغذیه می‌ نمایند. مدفوع قندی و چسبناک معمولاً به عنوان عسلک تولید می کنند. این مایع متراکم و چسبناک، لایه‌ی ناخوشایند روی سطوح برگ ایجاد می کند. با گذشت زمان، قارچ کپک دوده ای لایه عسلک را تشکیل می دهد و برگ ها از سبز به سیاه تبدیل می شوند. مورچه ها نیز جذب عسلک ها می شوند. از آنجایی که مورچه ها برای بهره برداری از شته ها تمایل به پرورش آنها دارند. بنابراین آفات گیاهان زینتی دو برابر می شود.

مبارزه با آفات گیاهان زینتی

جمعیت شته ها معمولاً از طریق شکارچیان طبیعی قابل کنترل است. شکارچیان متداول شته ها شامل کفشدوزک ها، و بال های توری، قارچ‌های حشره‌خوار، مگس شناور و زنبورهای انگلی هستند. در فصل بهار، تراکم دشمنان طبیعی شته ها نسبت به سایر فصول سال کمتر است. این موضوع به شرایط مساعد برای شیوع جمعیت شته ها کمک می کند.

 

برای خلاصی از شر شته ‌ها در نگهداری از فضای سبز، گل هایی نظیر گل همیشه بهار، گل آفتابگردان، آلیسوم یا شوید بکارید. این گیاهان حشرات مفیدی را جذب می کنند که از شته ها تغذیه می نمایند. در نگهداری از فضای سبز، در صورت مشاهده آلودگی بیماری شته از مصرف کود نیتروژن خودداری کنید، زیرا کود نیتروژن می تواند منجر به ایجاد کلنی متراکم شته شود ( ترجیحاً از نیتروژن انواع ارگانیک و آهسته رهش استفاده کنید).علف های هرز را از باغ و فضای سبز حذف کنید تا مکان های بالقوه حمله شته ها کاهش یابد.
 
روش ‌های مکانیکی برای مبارزه با آفات گیاهان زینتی شامل پراکنده کردن کلنی های شته ها با استفاده از فشار قوی آب (شلنگ یا سمپاش)، له کردن شته ها با دستمال کاغذی و یا دستکش، چسباندن چسب بر روی ساقه گیاهان است. شته ها حشرات قوی نیستند، با بارش خوب باران، آنها از بین می روند. بنابراین در فصول با باران کم‌تر، متوجه شته ‌های بیشتری می شوید.
 

 

آخرین راه حل

در صورت شیوع گسترده بیماری شته، به روش شیمیایی برای نگهداری از فضای سبز نیاز دارید. در روش شیمیایی می‌ توانید از محلول صابون پالیزین یا مایع ظرفشویی به میزان 15 تا 30 گرم در لیتر آب در اولین حمله بیماری شته استفاده نمایید. آب صابون بایستی هر دو تا سه روز یکبار به مدت دو هفته تجدید شود. به عنوان آخرین راه حل در بیماری گیاهان زینتی از یک حشره کش بر پایه گیاه پیرتروم استفاده کنید.