نحوه محاسبه وزن خاک

محاسبه وزن خاک

در پروژه‌های فضای سبز به‌ویژه در طراحی باغچه‌ها، فلاورباکس‌ها و روف‌گاردن‌ها، دانستن وزن تقریبی خاک مورد استفاده، اهمیت زیادی دارد. این موضوع نه‌تنها در تعیین ظرفیت بار سازه‌های ساختمانی نقش دارد، بلکه در انتخاب نوع خاک، زهکشی، و پایداری بستر کاشت نیز مؤثر است. در این بخش به روش‌های ساده و کاربردی برای برآورد وزن خاک در شرایط مختلف می‌پردازیم.

چرا باید بدونیم خاک چقدر وزن داره؟

اگه تا حالا باغچه درست کردی یا روف‌گاردن ساختی، حتماً برات پیش اومده که بخوای بدونی چه مقدار خاک لازم داری و این خاک چقدر وزن داره. مخصوصاً وقتی پای پشت‌بام یا فلاورباکس وسطه، وزن خاک می‌تونه خیلی مهم باشه! تو این بخش، با زبون ساده برات توضیح می‌دیم چطور وزن خاک رو بر اساس نوعش و ترکیب‌هایی مثل خاک‌برگ و پرلیت حساب کنی، تا هم سازه‌ات ایمن باشه و هم گیاهات خوشحال!

 

فرمول محاسبه وزن خاک:

وزن (کیلوگرم) = حجم (متر مکعب) × چگالی خاک (کیلوگرم بر متر مکعب)

 

نکته: برای محاسبه حجم خاک میتونید به مطلب نحوه محاسبه حجم خاک مراجعه کنید.

چگالی تقریبی انواع خاک

نوع خاک	چگالی تقریبی (kg/m³)
خاک سبک باغچه ای (مخلوط با پرلیت، کود و ماسه)	1000-1200
خاک معمولی کشاورزی	1200-1400
خاک رسی و متراکم	1400-1700
خاک مرطوب	+10٪ تا +25٪ نسبت به خاک خشک

مثال:
اگر 1 متر مکعب خاک باغچه‌ای بخواهید و چگالی آن حدود 1200 kg/m³ باشد:

1 m³×1200 kg/m³=1200 کیلوگرم

نکات مهم:
•    رطوبت خاک وزن را زیاد می‌کند؛ خاک مرطوب می‌تواند تا 25٪ سنگین‌تر باشد.
•    اگر خاک حجیم شده (پر از هوا و الیاف) باشد، وزن آن کمتر است.
•    برای پشت‌بام یا بسترهای حساس، همیشه با خاک سبک مخصوص روف‌گاردن کار کنید و وزن را هم در حالت خشک و هم مرطوب در نظر بگیرید.
 

مثال:

ترکیب خاک‌برگ و پرلیت یکی از رایج‌ترین بسترهای کشت برای باغچه و گلدان‌هاست، به‌ویژه در روف‌گاردن یا فضاهایی که وزن اهمیت زیادی دارد.

بیایم ابتدا ببینیم چگالی هر جزء چقدره:
 

چگالی اجزای ترکیب

ماده	چگالی تقریبی (kg/m³)
خاک برگ خشک	400-600
پرلیت	90-150

اگر ترکیب ۷۰٪ خاک‌برگ و ۳۰٪ پرلیت باشه:
می‌تونیم چگالی ترکیب رو این‌طور میانگین‌گیری کنیم:

چگالی ترکیب=(0.7×500)+(0.3×120)=350+36=386 kg/m³

بنابراین:

هر متر مکعب از این ترکیب تقریباً ۳۸۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم وزن دارد (در حالت خشک).

اگر مرطوب باشد (مثلاً آبیاری شده یا باران خورده) افزایش وزن بین 10٪ تا 20٪ خواهد بود:

400×1.2=480 kg/m³ (مرطوب)

 

خلاصه

ترکیب خاک برگ و پرلیت	وزن تقریبی
خشک	380-400 کیلوگرم بر متر مکعب
مرطوب	450-480 کیلوگرم بر متر مکعب